مقاله تعمیر محافظ برق تخصصی
با این وجود که مقالات زیادی در فضای مجازی در مورد تعمیرات محافظ برق وجود دارد اما هنوز توضیحاتی لازم است که در مورد این مدارات داده شود.
باید توجه شود که مولتی متر یکی از ابزار های عمومی برای عیب یابی قطعات است و در همه ی عیب یابی ها کاربرد ندارد.
شما باید سعی کنید که از ابزار های تعمیراتی الکترونیکی در جای صحیح خود استفاده کنید .
بعضی از قطعات تا زمانی که به حد ولتاژ و جریان مورد کارکردشان در مدار نرسند، عیبشان معلوم نمی شود .یا تا زمانی که تحت بار قرار نگیرند عیب خود را نشان نمی دهند. زیرا بعضی از قطعات به مرور زمان از خاصیت اصلیشان کاسته می شود و به یک باره دچار مشکل نمی شوند و عیب ایجاد شده در آنها از حد کارکردشان گذشته است .
مثلا نشتی در یک دیود یکسوساز که گاهی با یک مولتی متر معمولی درست قابل شناسایی نیست ، این عیب کم کم افزایش می یابد .
مخصوصا حرارت کاری مدار اگر از حد معمولی یا حد طراحی شده افزایش یابد. (حال به خاطر شرایط محیط یا کارکرد قطعات ) مانند خازن های الکترولیتی که دچار تورم شده اند.
مولتی متر اکثرا برای اندازه گیری ولتاژ و اهم به کار می رود و برای تست دیود و ترانزیستور می توانید با مولتی متر آنالوگ یا ترانزیستور سنج (تستر اتوماتیک قطعات الکترونیکی) استفاده کنید.
برای اندازه گیری خازن از خازن سنج یا ESR متر استفاده کنید . همچنین می توانید از تستر قطعات الکترونیکی نیز استفاده کنید.
تجربه نشان داده است که این روش های تست دچار خطای خیلی کمی هستند .
بهترین کار در تعمیرات در زمانی که ابزار مورد نیاز موجود نباشد، تعویض قطعه با یک نمونه سالم است .
حتی الامکان سعی شود همه ی قطعات مشکوک تعویض شود سپس اقدام به تست نمایید . زیرا ممکن است قطعه ی خراب در مدار باشد که با تعویض نکردن آن دوباره قطعات سالم تازه تعویض شده را دچار ایراد کند.
اول باید یاد بگیریم که چگونه قطعات را به درستی تست کنیم سپس شروع به عیب یابی مدار کنیم .
به همین علت تست قطعات از اهمیت زیادی برخوردار است .
روش اول نگاه کردن به مدار و یافتن ایرادات ظاهری
در این روش شما باید به اتصال مشکوک و غیر خطوط برد مدار و پایه ها توجه کنید . به تصاویر زیر توجه کنید:
طبق تجربیات بدست امده اتصالات ریز در مدارات محافظ برق به وفور یافت می شود و شما باید توجه لازم را در تشخیص این مشکلات داشته باشید.
بعضی مواقع اتصالات و جرقه های بر روی مدار مشاهده می شوند که احتمال اتصالی قطعات تغذیه مدار می باشد. مانند دیود های یکسو ساز یا خازن پلی استر بزرگ و قطعی خط خروجی رله بر اثر اتصالی در دستگاههای متصل به محافظ برق
همچنین قطع شدن قسمتهای از مدار یا کنده شدن پایه های قطعات بر اثر ضربه یا رطوبت و یا درست لحیم نشدن آنها نیز هست.
روش دوم روش ولتاژگیری:
در این روش باید ولتاژ چند نقطه مدار گرفته شود و با میزان عادی مد نظر مطابقت داده شود.
- ولتاژ خازن فیلتر بعد یکسوسازی که باید پراب های مولتی متر را روی دو پایه خازن قرار داد و مقدار ولتاژ 12 تا 24 ولت را نشان دهد.اگر افت ولتاژ مشهود بود ، کاهش ظرفیت خازن پلی استر بزرگ ورودی دلیل اول در افت ولتاژ و ریست شدن محافظ برق است. بعضی مواقع به علت خرابی این خازن ، وقتی رله وصل می شود دوباره قطع شده و تایمر دوباره شروع می شود.قسمت بعد دیود های یکسوساز بعد خازن پلی استر و در آخر خازن فیلتر بعد پل دیود ها است . برای تست خازن ان را از مدار خارج کرده و با تستر مخصوص عمل تست را انجام دهید.( خازن سنج یا تستر اتوماتیک قطعات الکترونیکی و یا ESR متر)
- ولتاژ دیود زنر تغذیه که یک واتی نیز هست و اندازه آن از بقیه دیود ها کمی بزرگ تر است. پراب های مولتی متر را به دو سر دیود زنر متصل کنید و مقدار آن باید با ولتاژ دیود زنر یکی باشد . ولتاژ دیود زنر تغذیه را باید با جستجوی نام نوشته شده بر روی دیود زنر در اینترنت پیدا کنید. مثلا 1n4742 دیود 12 ولتی است.اگر مدار روشن نشود می تواند از سوختن این دیود باشد.بعضی مواقع با اتصالی در ای سی این دیود نیز می سوزد. پس بعد تعویض این دیود اگر مدار درست نشد احتمالا ای سی نیز سوخته است.
- ولتاژ دیود زنر ولتاژ مرجع که به همان صورت دیود زنر اول اندازه گیری می شود. البته در بعضی مدارات به جای این دیود زنر از تقسیم مقاومتی یا پتانسیومتر استفاده می کنند.برای صحت در مقدار این ولتاژ باید ولتاژ پایه های ای سی که به عنوان پایه ولتاژ مرجع انتخاب شده اند را بگیرید.
- ولتاژ خازن مدار نمونه گیری که باید از مقدار دیود مرجع یا پایه های ولتاژ مرجع در حدود 1 ولت کمتر باشد.حدود این خازن در حد 10 میکرو فاراد می باشد. ولتاژ دو سر این خازن اگر دچار مشکل شود رله وصل نمی شود و ال ای دی غیر نرمال یا قرمز روشن می شود.در چنین زمانی اشکال می تواند از مقاومت های نمونه گیری که اکثرا یک درصد هستند، و دیود یکسوساز بعد مقاومت ها و قبل خازن نمونه گیر و در آخر خود خازن باشد.
- ولتاژ تغذیه ای سی مدار که بستگی به نوع مدار دارد که در ای سی LM324 پایه های 4 و 11 می باشند. مقدار این ولتاژ باید با ولتاژ دیود زنر تغذیه یکی باشد. معمولا ولتاژ این قسمت بین 12 تا 24 ولت می باشد.در این مورد اشکال هم میتواند از مورد اول و هم مورد دوم و در اخر خود ای سی باشد.
- ولتاژ خازن تایمر مدار که در زمان روشن شدن ال ای دی تایمر ،باید در حال افزایش باشد و حداکثر یک ولت از نصف ولتاژ تغذیه بالا تر باشد. اکثرا زمانی که قطعات مدار سالم هستند و مدار به حالت نرمال نمی رود با تعویض خازن تایمر مدار درست می شود.گاهی اوقات با کاهش خازن تایمر دوباره مدار کار می کند.بعضی مواقع امکان قطع شدن پایه های خازن تایمر نیز هست.
- ولتاژ بیس ترانزیستور زمانی که چراغ سبز می شود و رله متصل نمی گردد. اگر ولتاژ درحدود 11 ولت روی بیس نبود ، بایدقطعات خروجی ای سی تا بیس ترانزیستور چک شوند. شاید یک قطع شدگی باعث این موضوع شود.اگر ولتاژوجود داشت دو احتمال وجود دارد یک ترانزیستور سوخته است. دو کویل رله سوخته یا پایه رله قطع شده است.
تشخیص خطا ها در مدار محافظ برق با استفاده از عکس العمل مدار در زمان اتصال به برق:زمانی که محافظ را به برق متصل می کنید اگر ال ای دی حد پایین یک لحظه روشن شود و سپس ال ای دی تایمر روشن شود، یعنی مدار نمونه گیری سالم است . اما اگر این اتفاق نیفتد به این قسمت مدار شک کنید.زمانی که مدار روی تایمر بماند و رله وصل نشود احتمال خرابی موارد زیر هست:
- خازن فیلتر بعد یکسوسازی (خازن الکترولیت تغذیه مدار)
- خرابی ای سی مدار
- خرابی خازن تایمر
- قطعی در مدار تایمر
- سوختگی دیود های شیشه ای 1n4148
- سوختگی ال ای دی سبز
زمانی که بعد از تمام شدن تایمر مدار دوباره روی تایمر قرار بگیرد ( یا رله متصل شود یا نشود یا ال ای دی تایمر یک لحظه قطع شود و دوباره روشن شود یا این عمل تکرار شود.) در همه این موارد مشکل می تواند از خرابی :
- خازن پلی استر
- اتصالی دیود هرز گرد ( دیود متصل به دو پایه کویل رله که برای تخلیه جریان ذخیره شده در کویل رله بعد قطع شدن رله به کار می رود)
- خازن تغذیه
- دیود زنر تغذیه 12 یا 24 ولتی
تشخیص خطا ها در مدار محافظ برق با استفاده از عکس العمل مدار در زمان اتصال به برق:زمانی که محافظ را به برق متصل می کنید اگر ال ای دی حد پایین یک لحظه روشن شود و سپس ال ای دی تایمر روشن شود، یعنی مدار نمونه گیری سالم است . اما اگر این اتفاق نیفتد به این قسمت مدار شک کنید.زمانی که مدار روی تایمر بماند و رله وصل نشود احتمال خرابی موارد زیر هست:
ممنون از مطالبی که با کیفیت تمام به اشتراک گذاشتید.
هر سه مورد رو خوندم و خیلی مفید واقع شد.
سایتتون عالیه.
خواهش میکنم
با سلام و تشکر از توضیحات ارائه شده در مقاله. عالی و کاربردی
رضایی
سلام ممنون دوست عزیز
از این موارد را با توضیع کامل بیان کردید . تشکر می کنیم خدا قوت
ممنون
سلام خسته نباشی مطالب بسیار خوب بود خدا خیرتان بدهد
سلام مطالب شما بسیار عالی بود سپاسگزارم
سلام ممنون بزرگوار
سلام راهنمایی میخواستم که که با تغییر کدام قطعه روی برد میشه توان مصرفی و امپر بالا برد مثلا 30 الی40 امپر خودم محافظ 10امپر 3500VA دارم
سلام
با افزایش خازن پلی استر دیود زنر و توان مقاومت توان بالای ورودی و در اخر ترانزیستور
عالی بود
واقعاً آموزنده بود و من کامل خوندمش
ممنون استاد
سلام و درود بر شما که آموزش های کاربردی و علمی در پست‌های خوبتون می‌گذارید . ممنونم
سلام ممنون
بسیار سپاسگذارم از راهنمائی جامع دوستان
سلام ممنون دوست عزیز
وقت بخیر
خیلی خوب و مفید بود
حالادیگه عملکرد مدار رو بخوبی و با جزئیات متوجه میشم
بسیار ممنونم
ممنون بزرگوار
ممنون ازمطالب خوبتان سوال داشتم اینکه کارکرد کاملا سالم ولی به برق که میزنیم رله یکسره خروجی میده علت چیست ممنون میشوم راهنمائی کنید
سلام اگر صدای وصل رله بیاد میتونه مشکل از ای سی یا ترانزیستور و یا خازن تایمر باشه
سلام یا ترانزیستور سوخته یا خازن تایمر
و در آخر خود رله از ای سی هم می تونه باشه به موارد نادر
لذت بردم و چقد عالی بیان شده
کمال تشکر را دارم
ممنون دوست عزیز
خواهش میکنم
باسلام. ممنون از مقالتون. برای زمانی ک چراغ سبز چشمک میزنه و بعد چند دقیقه یک لحظه وصل میشه و دباره سریع قطع و سبز چشمک میزنه، مشکل کار کجا میتون باشه؟؟
سلام بیشتر از خازن ها مخصوصا ورودی یا پلی استر
سلام احتمال کلی از خازن هاست
اول پلی استر دوم خازن تایمر مدار
سلام و عرض ادب و احترام دارم خدمتتون
خدا قوت و خسته نباشید
سلام قربان شما دوست عزیز
سلام و عرض ادب و احترام دارم خدمتتون
خدا قوت و خسته نباشید
من مدتی است در زمینه محافظ برق دارم مطالعه میکنم
از معدود مطالبی بود که هم تخصصی بود و هم کاربردی
دست گلتون درد نکند
سلام ممنون دوست عزیز ان‌شاءالله اگر وقت بشود مطالب بیشتری در سایت قرار داده میشود
با عرض سلام و ادب و احترام و همچنین عرض تبریک بمناسبت سال نو : دو عدد محافظ یخچالی دارم شبیه به هم که ۲ عدد چراغ ال ای دی سبز و قرمز دارد (چراغ زرد نداره ). در هیچ کدام چراغ سبز نمیشه و رله نمیکنه . در یکی از انها چراغ قرمز مدام روشنه و ثابت میمونه و اون یکی چراغ قرمزش مدام چشمک میزنه . لطفا راهنمایی بفرمایید . با کمال تشکر و قدردانی و سپاس از زحمات بی دریغ شما . سپاسگذارم
سلام خازن های تایمر رو چک کنید مدارات رو از لحیم سردی چک کنید
با سلام و عرض ادب خدمت شما مهندس عزیز
سوالی داشتم اگر لطف کنید جواب دهید ممنون میشم.
محافظی دارم که بعد وصل به برق چراغ تایمر شروع بکار می کند وبعد از اتمام تایم رله وصل و ولتاژ خروجی هم داریم ولی چراغ سبز روشن نمی شود ال ای دی سبز هم چک کردم سالم است.
سلام شاید مسیر ال ای دی قطع باشه یا جریان خروجی ای سی کافی نباش
سلام و خسته نباشید
یه محافظ هست که به محض اتصال به برق رله فعال میشه و چراغ زرد و سبز باهم چشمک میزنن. ایراد از چی میتونه باشه؟ ممنونم
سلام احتمالا ای سی
باسلام خدمت شما.یه محافظ مولتی سیستم دارم که میزان تایم تاخیر با پتانسیومتر تنظیم میشه.جدیداً مشکل اینه که اگر بعد از روشن شدن ال ای دی سبز و وصل رله، کلید دستگاه را خاموش ومجدداً روشن کنیم روی تایم تاخیر نمی رود و بلافاصله وصل می شود و در صورتیکه نیمساعت پس از خاموش کردن ، محافظ را روشن کنیم ، تایم تاخیر انجام می شود. تمام قطعات به جز مقاومتها تست شده سالم هستند.ایراد کجاست؟ همچنین پتانسیومتر تنظیم تایم، A100k میباشد.آیا خطی است یا لگاریتمی؟ با تشکر از شما
سلام اول پتانسیو متر رو تعویض کنید دو خازن تایمر. اگر دیجیتال هست یا دارای میکرو می تونه از میکرو هم باشه
با سلام و خسته نباشید به شما مهندس گرامی
بنده یک محافظ یخچال دارم کلا هر سه چراغ خاموش بود و خروجی وجود نداشت.خازن پلی استر و هر چهار دیود یکسو ساز و دیود زنر و ترانزیستور وآی سی رو تعویض کردم تقریبا میشه گفت که دیگه چیزی نمونده عوض کنم ولی الان که به برق میزنم دیود نوری زرد و قرمز مدام روشنه و جریان خروجی ندارم.رله رو هم امتحان کردم سالمه.از شما راهنمایی میخواستم بفرمایید که دیگه مشکل از چیه؟واقعا کلافم کرده